بازار تبلت با ۷۰۰ درصد رشد در طول سال ۲۰۱۱ و رشد کلی ۴۴۰ درصد یکی از شگفت انگیز ترین نرخ های رشد را در میان بخش های مختلف بازار تجهیزات پردازشی داشته است. ۲۰۱۱ سال بسیار پررونقی برای تبلت ها بود و رونق زیاد برای یک دستگاه؛ یعنی ورود تولیدکننده های جدیدی که آن ها نیز برشی از این کیک را می خواهند. سال گذشته اپل نسخه دوم تبلت خود را عرضه کرد و بازیگرانی مانند سامسونگ، ایسوس، موتورولا و لنوو نیز به طور جدی وارد این بازار شدند. گوگل اما بخش تجهیزات همراه موتورولا را خرید تا علاوه بر توسعه دادن پرطرفدارترین سیستم عامل در این حوزه، صاحب سخت افزار نیز شود. از طرفی، اپل همچنان سردمدار تولیدکنندگان تبلت است و کارشناسان پیش بینی می کنند که این بازار به رشد سرسام آور خود ادامه دهد. اما به یقین بازار اسمارت فون جنجال و هیجان بازار تبلت را ندارد و به روند قبلی خود ادامه می دهد.

● بازیگران اصلی

نخستین خبر این که سال ۲۰۱۲، سال تبلت های چهارهسته ای خواهد بود و سال ۲۰۱۱ سال تبلت های دوهسته ای و ۲۰۱۰ سال تبلت های تک هسته ای بود. در حال حاضر، نخستین تبلت چهار هسته ای، یعنی Transformer Prime با پردازنده Nvidia Tegra ۳ نیز در حال تولید و عرضه است. انتظار می رود که آی پد۳ نیز با پردازنده چهارهسته ای A۶ اپل عرضه شود. ممکن است به نظر برسد، این افزایش هسته ها امسال فقط به یک مسابقه «هسته های پردازشی من بیشتر است» تبدیل شود، اما هسته های پردازشی بیشتر واقعاً به افزایش کارایی دستگاه و اجرای روان تر بازی ها انجامیده و ممکن است نتیجه دیگری نیز در بر داشته باشد و آن افزایش توان مصرفی است. البته، تولیدکنندگان سعی می کنند در عین افزایش قدرت پردازشی، توان مصرفی را پایین نگه دارند. از طرفی، شکی نیست که بسیاری از اسمارت فون ها در سال آینده دوهسته ای خواهند بود و حتی برخی، اسمارت فون های چهارهسته ای را پیش بینی می کنند. اما سؤال اصلی این است که بازیگران اصلی این صحنه برای سال آینده چه چیزی در ذهن دارند؟

شرکت اپل که در حال حاضر از نظر سهم بازار، سردمدار تولیدکنندگان تبلت است، اوایل سال آینده (اواخر فوریه یا اوایل مارس) آی پد ۳ را عرضه خواهد کرد. البته، مانند همیشه تا زمان عرضه، دیواری از رازداری دورتادور این محصول را فرا گرفته و درباره مشخصات هیچ منبعی به جز گمانه زنی، انتظارها و شایعه ها نمی توان یافت. مسلم این است که قدرت پردازشی، تفکیک پذیری و کیفیت نمایشگر آن افزایش می یابد و البته، این احتمال وجود دارد که پردازنده این محصول چهارهسته ای باشد. از طرف دیگر، انتظار می رود که آی فون ۵ و iOS ۶ نیز در سه ماهه چهارم عرضه شوند که البته روند پیشین اپل را در این حوزه دنبال خواهند کرد. آندروئید سال جدید را با نسخه تازه خود آغاز کرده که به نظر یک ارتقای اساسی و جالب توجه به نظر می رسد. ویژگی های جدید آندروئید ۴ با گوشی سامسونگ، یعنی Nexus One برای نخستین بار به نمایش درآمد و نظر مثبت اغلب کارشناسان را جلب کرد.

بنابراین، می توان سال پرباری را برای آندروئیدی ها پیش بینی کرد. از طرفی، برخی تولیدکنندگان اعلام کرده اند که بعضی از اسمارت فون ها و تبلت های کنونی قابل ارتقاء به آندروئید ۴ نخواهند بود و اسامی این محصول ها را در قالب فهرستی در اختیار مصرف کنندگان قرار داده اند. به طور کلی، یکی از موضوع های مهم سال ۲۰۱۱ این بود که دو نسخه مختلف سیستم عامل آندروئید که یکی مخصوص اسمارت فون و دیگری مخصوص تبلت بود، در نسخه۴ به هم پیوستند و به نظر می رسد که سازندگان اسمارت فون ها و تبلت هابتوانند از پلتفرمی یکپارچه در محصولاتشان استفاده کنند. اما یکی از تبلت های آندروئیدی که در سال ۲۰۱۱ عرضه شد و برخی معادلات را در بازار به هم ریخت، کیندل فایر محصول آمازون بود که با قیمتی بسیار پایین بازار را تکان داد. انتظار می رود که امسال نسخه دوم این تبلت نیز به بازار عرضه شود. در نهایت، احتمال می رود که آندروئید بعدی نیز در اواخر همین سال عرضه شود. از سوی دیگر، ۲۰۱۲ برای مایکروسافتی ها سال مهمی خواهد بود. حرف و حدیث های زیادی پیرامون نسخه اولیه ویندوز۸ بوده و عوامل زیادی باعث شده که مایکروسافت امید زیادی به این سیستم عامل در حوزه تبلت داشته باشد. رابط کاربری مترو، ویژگی های جالب توجهی دارد و شرکت هایی مانند سامسونگ، نوکیا و دل برای عرضه محصول هایی مبتنی بر ویندوز ۸ که با قیمت های مختلف و در سطوح گوناگون سازمانی و مصرفی عرضه خواهند شد، اعلام آمادگی کرده اند. همچنین، علاوه بر تبلت های مبتنی بر ویندوز۸ با پردازنده اینتل، تبلت هایی با پردازنده ARM نیز در این دسته عرضه خواهد شد. البته، بهای حق امتیاز ویندوز ۸ تبلت (که تقریباً چهار برابر ویندوز فون است) می تواند رقابت با تبلت های دیگر را برای تولیدکنندگان دشوار کند و مایکروسافت برای به دست آوردن سهم بزرگی از بازار، باید ویژگی هایی واقعاً استثنایی را به نمایش بگذارد. در هر صورت، انتظار می رود که سهم مایکروسافت از سیستم عامل اسمارت فون و تبلت در اواخر سال آینده تا حدی افزایش داشته باشد.

همچنین، یکی از بازیگران اصلی حوزه تلفن همراه و اسمارت فون نیز به سال ۲۰۱۲ امید بسته است. نوکیا طی توافق هایی که با مایکروسافت داشته، در سال آینده اسمارت فون هایی مبتنی بر ویندوز فون عرضه خواهد کرد و به یکی از بزرگ ترین پشتیبان های این سیستم عامل تبدیل خواهد شد. در هر صورت، با وجود رشد روزافزون بازار اسمارت فون، سال ۲۰۱۲ سالی حیاتی برای نوکیا خواهد بود که سرنوشت این شرکت بزرگ را در این حوزه تعیین خواهد کرد. رشد بازار اسمارت فون را می توان از افزایش درخواست DRAM برای این دستگاه ها دریافت که در سال ۲۰۱۱ به میزان ۱۵۷,۲ درصد افزایش یافت و پیش بینی می شود، در سال ۲۰۱۵ نسبت به سال گذشته این درخواست هفتصد درصد افزایش یابد. این موضوع علاوه بر بزرگ تر شدن بازار اسمارت فون، می تواند نشانه افزایش میزان حافظه اسمارت فون ها نیز باشد که در طول دو سال اخیر همچنان افزایش یافته اند.

از سوی دیگر، موتورولا که بخش تجهیزات همراه آن به مالکیت گوگل در آمده، یکی از شرکت هایی است که بسیاری از کارشناسان و مصرف کنندگان منتظر اسمارت فون ها و تبلت های آن در سال جاری خواهند بود. گوگل خبر از محصول هایی باکیفیت و رده بالا می دهد، اما باید دید هنگام عمل چه جایگاهی در بازار خواهند یافت. اما سال گذشته بازار تبلت با دو شکست ناامیدکننده هم رو به رو شد که برخی سال ۲۰۱۲ را به کلی سال مرگ این دو پیش بینی می کنند؛ یعنی تاچ پد اچ پی و پلی بوک RIM. اچ پی با شکست تجاری تاچ پد مجبور شد تولید آن را متوقف کند که اچ پی در نهایت اعلام کرد که سیستم عامل Web OS را به صورت یک پروژه اپن سورس در اختیار توسعه دهندگان قرار خواهد داد و خود نیز در سال جدید میلادی دست کم یک تبلت مجهز به این سیستم عامل را عرضه خواهد کرد. اما RIM هم با یک شکست تجاری در بازار تبلت روبه رو شد و همین حالا مجبور است، نیم میلیارد دلار، بابت تخفیف هایی که روی پلی بوک داده، پرداخت کند و گاردین تخمین می زند که ۱,۷۹ میلیون پلی بوک نیز روی دست این شرکت باقی مانده است. در هر صورت، برخی ناظران معتقدند که RIM این حوزه را کنار بگذارد و روی همان حوزه قدیمی و اصلی خود، یعنی اسمارت فون تمرکز کند.

● بازیگر تازه

در میان نام تولیدکنندگان اصلی پردازنده در اسمارت فون و تبلت یعنی کوالکام، سامسونگ، اپل، NVidia، TI و....؛ نام یکی از شرکت ها خالی است: اینتل. شرکت اینتل که دوران اخیر خود را صرف یکه تازی در بازار پردازنده های دسکتاپ و لپ تاپ کرده، در حوزه اسمارت فون و تبلت تنها نقش نظاره گر را بازی کرده است تا این که در اواسط دسامبر ۲۰۱۱، سایت تکنولوژی ریویو اعلام کرد که یک نمونه اسمارت فون و تبلت از اینتل دریافت کرده که از پردازنده جدید این شرکت با نام رمز Medfield استفاده می کرده اند. به این ترتیب، می توان به یقین دریافت که اینتل هم در این دوران بیکار ننشسته و سعی کرده تا یک پردازنده کم مصرف و پرقدرت در قالب یک system on a chip عرضه کند. اما در تمام این مدت تولیدکنندگان گوناگونی به معماری ARM روی آوردند و هر کدام پردازنده های خود را بر اساس این معماری تولید کرد ند. به این ترتیب، اینتل برای پیمودن این مسیر رقبای زیادی را برای سبقت گرفتن خواهد داشت.

به ظاهر کارشناسان سایت تکنولوژی ریویو تحت تأثیر کارایی، قدرت و توان مصرفی کم این پردازنده قرار گرفته اند و به عنوان مثال، از قابلیتی با نام burst mode در این نمونه ها نام برده اند که این قابلیت به کاربر اجازه می دهد، ده عکس پیاپی با اندازه کامل و کیفیت هشت مگاپیکسل با سرعت پانزده عکس در ثانیه ثبت کند؛ توانایی ای که در بسیاری از برنامه ها از جمله واقعیت افزوده می تواند به کار گرفته شود. علاوه بر این، اینتل در ساخت این پردازنده از فناوری ۳۲ نانومتری استفاده کرده، در صورتی که باقی رقبا از فناوری ۴۰ تا ۴۵ نانومتری استفاده می کنند. این عدد در سال ۲۰۱۳ به ۲۲ نانومتر خواهد رسید. بنابراین، به نظر می رسد که اینتل برای ورود به بازار پردازنده های تبلت و اسمارت فون تمام تلاش خود را به کار گرفته تا به سرعت جایی در این بازار برای خود باز کرده و این جایگاه را تثبیت کند.در نهایت، می توان گفت که در سال ۲۰۱۲، بازار تبلت شور و هیجان و رشد سریع خود را حفظ خواهد کرد و با محصول های متنوع، بازیگرهای جدید و تازه نفس رقابتی جدید را به نمایش خواهد گذاشت. اسمارت فون ها نیز به رشد و گسترش بازار خود ادامه خواهند داد و رقابت با برداشته شدن برخی محدودیت های سخت افزاری دشوارتر خواهد شد. سال ۲۰۱۲ سال محاسبات همراه خواهد بود؛ چه در قالب تبلت، چه در قالب اسمارت فون یا حتی اولترابوک.